OPERA
Wanneer kun je stoppen met antidepressiva?
Het OPERA project: een studie naar Optimaal, PERsoonsgericht Antidepressivagebruik
Achtergrond
In Nederland gebruiken ruim 150.000 mensen met een depressie langer dan een jaar antidepressiva. Onderzoek toont aan dat het zinvol is om antidepressiva te blijven gebruiken als de depressieve klachten sterk verminderen of weg zijn, om nieuwe klachten te voorkomen. Maar hoe lang iemand antidepressiva moet blijven gebruiken, weten we niet goed. Aan het langdurig slikken van antidepressiva zitten ook nadelen, zoals bijwerkingen. Patiënten willen weten of en wanneer ze kunnen stoppen met antidepressiva. De huidige richtlijnen adviseren om na herstel in ieder geval een aantal maanden antidepressiva te blijven gebruiken. Voor sommigen is langer gebruik nodig, terwijl anderen misschien eerder kunnen stoppen. Maar er is nog veel onduidelijkheid of, wanneer en bij wie antidepressiva afgebouwd kunnen worden.
Doel
Met het OPERA onderzoek willen we meer duidelijkheid krijgen over het afbouwen van antidepressiva. De vraag die centraal staat luidt: maakt het uit of je na herstel van een depressie vroeg of later stopt met antidepressiva?
Studie opzet
Bij ongeveer 2000 mensen met een depressie die recent met antidepressiva zijn gestart, wordt in kaart gebracht wie herstelt. Vierhonderd herstelde patiënten gaan binnen een periode van één jaar hun antidepressiva afbouwen. Deelnemers worden door middel van loting willekeurig ingedeeld in twee groepen: de vroege of de latere afbouwgroep. Na de afbouwperiode worden de antidepressiva vervangen door een placebopil. Zowel de arts als de patiënt weet niet op welk moment het afbouwen precies start. Tijdens en na de afbouw wordt gekeken of klachten wegblijven, en hoe het gaat met de kwaliteit van leven, het functioneren en de ernst van psychische en lichamelijke symptomen (bijwerkingen, onttrekkingsverschijnselen). Deze uitkomstmaten worden (grotendeels online) gemeten op 10 momenten gedurende 2 jaar na de loting. Daarnaast wordt onderzocht of afbouwen kosteneffectief is en of te voorspellen is bij wie het goed lukt om te stoppen met antidepressiva zonder dat klachten terugkeren.
Uitvoering
Dit landelijke onderzoek wordt uitgevoerd bij huisartsenpraktijken en GGZ instellingen vanuit een consortium van universitaire medische centra uit heel Nederland (Amsterdam UMC, UMCG, Radboud UMC, Erasmus MC, LUMC). Het wordt bovendien gesteund door patiëntenorganisaties en professionele organisaties (Depressie Vereniging, NHG, NVvP, NEDKAD, KNMP, NIVEL). De kennis en de resultaten die dit onderzoek oplevert over het afbouwen met antidepressiva kunnen in de praktijk worden toegepast.
Lees hier het persbericht over het OPERA project. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de projectcoördinatoren dr. Karlijn Joling (k.joling@vumc.nl) of dr. Mariska Bot (m.bot@vumc.nl).