Stemmingsmonitoring bij oncologische patiënten in de eerste lijn

Startdatum en (verwachte) einddatum

1 oktober 2020 – augustus 2021

Status van het project

Lopend

Financiering

Stichting Stoffels-Hornstra (externe link)

Achtergrond

Stemmingsklachten komen vaak voor bij patiënten die voor kanker zijn behandeld en kunnen een voorbode zijn van depressie. Het is echter niet eenvoudig om stemmingsklachten bij deze patiënten op tijd te herkennen waardoor de huisarts mogelijk te laat ingrijpt. Stemmingsklachten bij kankerpatiënten kunnen namelijk atypisch zijn. Patiënten met kanker hebben daarnaast vaak geheugenproblemen door chemotherapie waardoor het lastig kan zijn om hun klachten van de afgelopen periode precies te herinneren en goed te onderscheiden van bijvoorbeeld vermoeidheid. Een veelbelovende methode om depressie beter te herkennen heet ‘Ecological Momentary Assessment’ (EMA). Hierbij wordt de patiënt gevraagd om via de smartphone driemaal per dag op verschillende tijdstippen een beperkt aantal vragen in te vullen over de stemming op dat moment. Hierdoor kunnen patiënt en huisarts eerder en beter inzicht krijgen in het eventueel ontstaan van een depressie. Indien snel een behandeling wordt ingesteld is de prognose van een (beginnende) depressie veel beter dan wanneer de patiënt er lang mee rondloopt zonder behandeling of begeleiding. Voordat we een grootschalig onderzoek naar de waarde van EMA willen doen is het nodig eerst een haalbaarheidsstudie te doen.

Doelstelling

Met SMOEL willen wij in de huisartsenpraktijk de haalbaarheid van elektronische zelfmonitoring van stemmingsklachten met EMA onderzoeken bij patiënten met kanker. Potentiele deelnemers zijn in opzet curatief behandeld en hebben een relatief gunstige prognose waardoor de psychische gezondheid op langere termijn van belang is.

Het betreft een haalbaarheidsonderzoek naar de selectie en inclusie van patiënten en daarnaast naar de bereidheid van patiënten tot zelfmonitoring van stemming met EMA gedurende zes weken.

Vraagstelling

1. Hoe haalbaar zijn selectie en inclusie van patiënten uit deze doelgroep in de eerste lijn?

2. Zijn patiënten bereid tot zelfmonitoring van stemming met EMA gedurende zes weken?

Onderzoeksopzet

De haalbaarheid van de selectie en inclusie van patiënten en hun bereidheid tot zelfmonitoring gedurende zes weken van stemmingsklachten met EMA zal worden geëvalueerd aan de hand van:

‘reach’: hoeveel van de geïdentificeerd patiënten komen daadwerkelijk in aanmerking voor deelname?
‘response’: hoeveel van de uitgenodigde patiënten zijn bereid om deel te nemen?
‘dose delivered’: worden de geplande EMA meldingen ook daadwerkelijk verstuurd en zijn er misschien technische problemen?
‘dose received’: hoe vaak vulden patiënten de EMA in en hoe lang zij deden zij dat gedurende een maximum van 6 weken?
Ook zal aan het eind van de pilot aan alle deelnemers eenmalig een korte digitale evaluatievragenlijst worden voorgelegd over de EMA-app (‘patiënttevredenheid’).

Wij hopen in dit onderzoek 30 patiënten te includeren en zo meer inzicht te krijgen in de haalbaarheid van een grootschalig onderzoek naar EMA bij oncologische patiënten in de huisartspraktijk.

Belangrijke publicaties

Nog niet van toepassing.

Samenwerking

Universitair Medisch Centrum Groningen

Academisch Huisarts Ontwikkel Netwerk

Deelnemende huisartsenpraktijken

Projectgroep en contact

Drs. M. (Marijke) Muller – junior onderzoeker

Dr. M.E. (Mariken) Stegmann – postdoc onderzoeker en huisarts

Dr. H. (Harriëtte) Riese, expert EMA-metingen

Dr. M. (Maya) Schroevers, psycholoog

Drs. I. (Ietje) de Vries, kaderhuisarts GGZ

Dr. D. (Daan) Brandenbarg – programmaleider oncologie in de huisartsenpraktijk

Dr. H. (Huibert) Burger, projectleider, themaleider GGZ in de eerste lijn

Voor meer informatie:

h.burger@umcg.nl